ŞEBEKE İÇİN BİR RF ŞOK BOBİNİ

 AN RF CHOKE COIL FOR MAINS 

Mütevazi istasyonumdaki RF girişim sorununu çözmek için antenle, telsiz arasına RF iletim hattı üzerine yerleştirilecek bir şok bobinini nasıl yaptığımı anlatmıştım. Bulunduğumuz apartman dairesinden, başka bir daire taşınıp da yeniden istasyon kurunca aynı sorun karşıma tekrar çıktı. Tek fark, girişimden etkilenenin güç kaynağı olmasıydı. Çıkış gücümü 50W'tan fazla arttırırsam -özellikle 70W ve üzerinde- zaman zaman manipleye bastığımda güç kaynağı korumaya geçiyordu. 

Bu duruma yol açanın kurduğum düzen olduğunu düşündüm. Telsiz masasından balkona giden RF iletim hattı ve stepper motor kontrol kablosu, başka çare olmadığı için iyine masaya kadar gelen elektrik kablosuyla 5 metre boyunca paralel uzanıyordu. Bu kablo da istasyondaki tüm aletlerin bağlı olduğu bir çoklu prizle sonlanıyordu. Başka bir deyişle, RF iletim hattı (ve olasılıkla kontrol kablosu) bu uzun elektrik kablosuyla kusursuzca kuple oluyor ve istenmeyen tüm akımlar hiç zahmetsizce (!) çoklu prize ulaşıyordu. 

Daha önce RF iletim hattı için yaptığım şok bobininden AC güç hattı için bir tane daha yapabileceğimi düşündüm. Internette araştırma yapınca bunun oldukça yaygın bir uygulama olduğunu fark ettim. Nitekim yeri gelmişken mutlaka GM3SEK Ian White'ın web sayfasına bakmanızı öneririm, çok yararlı bilgiler var. 

GM3SEK'in tavsiyesi özetle RF iletim hattının antene bağlandığı yere, RF iletim hattının istasyona (tuner veya telsize) girdiği yere ve şebeke güç kablosunun istasyona vardığı yere olmak üzere 3 adet şok bobini kullanmak. Sayfanın tamamını okumasanız bile, şu kısa sunumu (zaten çoğunlukla görsellerden oluşuyor) mutlaka görün derim, aşağıdaki şemayı da oradan aldım.

31 Mix ile yapılmış nüve kullanarak 3 şok bobini ile RF girişimlerini
büyük orada azaltmak mümkün. Kaynak: GM3SEK

Şebeke için güzel bir uygulama örneği. Kaynak: M0NWK

GM6DX'in özenle hazırlanmış filtresi. EMI filtresinden sonraki
ilk (büyük) bobinin tur sayısı 3,5-10 MHz için, ikincininki (çift nüve) ise 14-30 MHz
için hesaplanmış. GM6DX çok ayrıntılı bir yapım rehberi de hazırlamış.

Böylece gerek GM3SEK, gerekse başka amatörlerin yaptığı uygulamaları örnek alarak ben de istasyon masasına gelen kablo ile,  çoklu prizin arasına takabileceğim bir şok bobini yapmaya karar verdim. İşi kolaylaştırmak ve maliyeti de biraz düşürmek için elimdeki halka nüveye, 110V-13A 1,5m uzunluğunda topraklı bir uzatma kablosunu sardım. Kablonun bir ucundaki "dişi" konnektörü kestim. İletkenlerden birini soydum. O iletkene ve "erkek" konnektörde ona denk gelen uca birer SMA konnektör lehimledim. Kabloyu halka nüveden (Fair-Rite 2631803802) geçirdikçe NanoVNA ile zayıflatmanın ne kadar değiştiğine baktım. 

Bobin test edilirken

0-30 MHz aralığında zayıflatma

Kutulama sırasında

NEMA 5-15R tipi (K.Amerika) priz 

Kapağı kapatmadan önce

Kablo, kılıflı olduğu için nüvenin içinden 11 turdan fazla geçirmeme izin vermedi. Buna rağmen 0-30 MHz aralığında en düşük bastırma 30 dB! Benim çalıştığım frekanslarda (7, 10, 14 MHz) daha da fazla... 

Ölçümlerden sonra, kablonun kestiğim ucundan çıkan iletkenleri (faz, nötr ve toprak) gerektiği şekilde NEMA 5-15R tipi bir prize bağladım ve kutulamayı tamamladım.

Son bir aydır bu filtre ile çalışıyorum, güç kaynağı bir defa bile kapanmış değil. Elimde bir nüve daha var, onu da antene giden kontrol kablosu için kullanacağım, böylece RF girişim sorunumu çok azaltacağımı düşünüyorum.